W ciągu ostatniego miesiąca, pracownicy coraz częściej pytają o zasady powoływania Rady Pracowników i Przedstawicieli Załogi. Widzimy, że pracodawcy u których nie funkcjonowały dotąd te instytucje organizują wybory Przedstawicieli Załogi, by przeforsować nowe regulaminy pracy i zawarte w nich obniżki pensji.

Jest to potrzebne pracodawcy, aby zawierać porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż te, które wynikają z umów o pracę (art. 231a KP). Dlatego niektórzy pracodawcy organizują ostatnio w błyskawicznym tempie wybory Przedstawicieli Załogi – nawet przez grupy na Facebooku. Pracownicy podważają prawidłowość tego typu wyborów, choćby z tego powodu, że nie każdy pracownik ma konto na Facebooku.

Kwestię wyborów do Rad Pracowników reguluje art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji. Przepisy ustawy mają zastosowanie do pracodawców wykonujących działalność gospodarczą zatrudniających co najmniej 50 pracowników.

Te przepisy jednak nie nakazują pracodawcy utworzyć Rady. Mają oni tylko obowiązek umożliwić przeprowadzenie wyborów. Ustawa o "Tarczy Antykryzysowej" pozwala na zawarcie porozumienia z tzw. Przedstawicielami Załogi. To osobna instytucja. Przedstawiciele Załogi mogą zostać wybrani na zasadach przyjętych u danego pracodawcy. Muszą to być 2 osoby. Nie ma nawet wymogu, żeby wybory były tajne. To więc oczywiste, że taka reprezentacja pracowników jest najgorszą ze wszystkich możliwych – chyba z wyjątkiem związków tworzonych przez pracodawców czy kadrę kierowniczą.

Zgodnie z art. 15g ust. 12 "Tarczy", pracodawca ma 5 dni roboczych na dostarczenie porozumienia Państwowej Inspekcji Pracy. PIP nie wnika jednak w tryb wyboru przedstawicieli pracowników.

Wybory członków Rady Pracowników to zupełnie co innego. Wybory Rady Pracowników organizuje pracodawca na pisemny wniosek grupy co najmniej 10% pracowników. Pracodawca ma obowiązek zawiadomienia pracowników o terminie przeprowadzenia wyborów oraz zgłaszania kandydatów na członków Rady Pracowników, powiadamiając o terminie przeprowadzenia wyborów oraz terminie zgłoszenia kandydatów. Wybory do Rady Pracowników nie mogą się odbyć wcześniej niż po upływie 30 dni po dniu powiadomienia przez pracodawcę pracowników o terminie wyborów. Termin zgłoszenia kandydatów na członków Rady Pracowników wynosi 21 dni (art. 8 ustawy).

Pracownicy zglaszają kandydatów pisemnie i w przypadku firmy zatrudniającej do 100 pracowników, zgłoszenia kandydata musi dokonać co najmniej 10 pracowników i w przypadku firmy, zatrudniającej powyżej 100 osób, grupa co najmniej 20 pracowników. Rada Pracowników musi składać się z 3 pracowników w przypadku firmy, której zatrudnienia pomiędzy 50 a 250 pracowników; 5 jeśli zatrudnia pomiędzy 251 a 500 pracowników, a 7 jeśli zatrudnia powyżej 500 pracowników.

Wybory odbywają się w głosowaniu tajnym. Jeżeli wzięło udział co najmniej 50% pracowników są ważne, a jeśli nie - po upływie 30 dni wybory przeprowadza się ponownie. Następne wybory uznaje się za ważne, bez względu na frekwencję.

Nie wszyscy mają bierne prawo wyborcze – czyli prawo do kandydowania. Pozbawione tego prawa są: osoby jednoosobowo kierujące zakładem pracy, ich zastępcy, pracownicy wchodzący w skład kolegialnych organów zarządzających zakładem pracy, główni księgowi i radcy prawni.

Związek Syndykalistów Polski od lat obserwuje, że pracodawcy często omijają prawo, także w tej dziedzinie. Jeśli masz podejrzenie co do prawidłowości przeprowadzenia wyborów, warto sprawdzić, czy przypadkiem nie odbyły się nielegalnie. Staramy się działać tam, gdzie pensje zostały obniżone po porozumieniu zawartym z nieprawnie wybranymi przedstawicielami.

Przypominamy przy okazji, że Rada Pracowników jest instrumentem dającym mniej możliwości, niż związek zawodowy i jeśli nie ma jeszcze związku w miejsce pracy, warto działać i bronić swoich interesów. Wydaje się niestety pewne, że wielu pracodawców zamierza teraz pogarszać warunki pracy i wiele wskazuje na to, że będzie to mieć charakter trwały. Tym bardziej jest ważne, by się temu teraz sprzeciwić, korzystając ze wszystkich dostępnych środków.

Aby uzyskać więcej informacji napisz do Związku Syndykalistów Polski na adres: info@zsp.net.pl